ԵՐԵՎԱՆ, 1 հուլիսի. /ԱՌԿԱ/. Հայաստանի պետական պարտքի հարաբերակցությունը ՀՆԱ-ի նկատմամբ 2011 թ.-ին նախատեսված է 41,3 տոկոսի չափով, հաջորդ տարիների ընթացքում ցուցանիշը կսկսի նվազել, «ԱՌԿԱ» գործակալությանը տեղեկացրեցին ՀՀ ֆինանսների նախարարության մամուլի ծառայությունից:
2011 թ.-ին պետական պարտքի ցուցանիշը նախատեսված է շուրջ 1,6 տրիլիոն դրամ, միաժամանակ արտաքին պարտքը կկազմի 1,4 տրիլիոն դրամ, ներքին պարտքը ՝ 208,9 մլրդ դրամ: Մաիաժամանակ կառավարության պարտքը կկազմի ավելի քան 1,3 տրիլիոն դրամ:
ՀՀ ֆինանսների նախարարության կանխատեսումների համաձայն՝ 2012 թ.-ին ՀՆԱ-ի նկատմամբ ընդհանուր պետական պարտքի հարաբերակցության ուղենշային ցուցանիշը կազմում է 41,1 տոկոս, 2013 և 2014 թթ-ին՝ համապատասխանաբար 39,5 և 38,1 տոկոս:
ՀՀ պետական պարտքը 2009-2014թթ. (մլրդ դրամ)
| 2009 թ.
փաստ. |
2010 թ.
փաստ. |
2011 թ.
ծրագր. |
2012 թ.
ուղենշ. |
2013 թ.
ուղենշ. |
2014 թ.
ուղենշ. |
|
| Պետական պարտք |
1,270.7 |
1,379.3 |
1,597.9 |
1,731.9 |
1,804.3 |
1,892.5 |
| % ՀՆԱ-ի նկատմամբ |
40.4 |
39.4 |
41.3 |
41.1 |
39.5 |
38.1 |
| Արտաքին պարտք |
1,121.1 |
1,199.0 |
1,388.9 |
1,494.4 |
1,538.3 |
1,591.0 |
| Որից` ՀՀ ԿԲ պարտք |
189.2 |
204.5 |
239.9 |
248.2 |
207.7 |
169.8 |
| Ներքին պարտք |
149.6 |
180.3 |
208.9 |
237.4 |
266.0 |
301.5 |
| Կառավարության պարտք |
1,081.5 |
1,174.8 |
1,358.2 |
1,483.7 |
1,596.6 |
1,722.7 |
| % ՀՆԱ-ի նկատմամբ |
34.4 |
33.5 |
35.1 |
35.2 |
34.9 |
34.7 |
Տեղեկատվության մեջ նշվում է, որ կառավարության արտաքին պարտքի զգալի հատվածը կազմում են ենթակառուցվածքների զարգացման (մասնավորապես էներգետիկ համակարգ, ջրամատակարարում) նպատակով ներգրավված վարկերը, որոնք ենթավարկավորվել են տնտեսվարող սուբյեկտներին: Այդ վարկերի սպասարկման բեռը չի ծանրացնում պետական բյուջեի ծախսերը, քանի որ իրականում այն կրում են տնտեսվարող սուբյեկտները:
2010թ. վերջի դրությամբ ՀՀ կառավարության արտաքին պարտքի շուրջ մեկ երրորդը կազմել են տնտեսությանը ենթավարկավորած միջոցները:
2011թ. ձեռք է բերվել պարտքի գրանցման և հաշվառման DMFAS 6 էլեկտրոնային համակարգը, որի ներդրման աշխատանքներն ընթացքի մեջ են: Համակարգի ներդրումը հնարավորություն կտա առավել բարձր արդյունավետությամբ վարել պետական պարտքի գրանցման և հաշվառման միասնական բազան:
Համակարգն օժտված է վերլուծական կարողություններով, ինչն էապես կբարելավի կառավարության կողմից իրականացվող պարտքի կայունության վերլուծությունների որակը: Հետագայում այն կհամատեղվի պետական ֆինանսների կառավարման էլեկտրոնային այլ ծրագրերի հետ:
2010 թվականին ներդրվեց և պարբերական բնույթ ստացավ պարտքի կայունության վերլուծությունը, որը հնարավորություն տվեց գնահատել միջնաժամկետ և երկարաժամկետ ժամանակահատվածում պարտքի կայուն մակարդակը և դրա վրա ազդող մակրոտնտեսական գործոնները:
Նշված վերլուծությունը առավել կենտրոնացված է միջնաժամկետ գնահատականների վրա, իսկ այդ ուղղությամբ կառավարության իրականացվելիք քաղաքականության հստակեցման համար արդեն 2011 թվականին «Պետական պարտքի մասին» ՀՀ օրենքի պահանջներին համապատասխան մշակվեց և հաստատվեց ՀՀ կառավարության պարտքի կառավարման ռազմավարությունը՝ որպես Պետական միջնաժամկետ ծախսային ծրագրի (ՄԺԾԾ) անբաժանելի մաս:
Պարտքի կայունության վերլուծության արդյունքները հիմնականում փաստում են, որ ՄԺԾԾ-ի հիմքում դրված մակրոտնտեսական կանխատեսումների և հարկաբյուջետային քաղաքականության նախատեսված վարքագծի ներքո, չեն լինի պարտքի կայունության լուրջ վտանգներ, և պարտքի բեռը բնութագրող ցուցանիշները կգտնվեն կառավարելիության շրջանակներում:
Չնայած պետական պարտքի բացարձակ ցուցանիշն ունի աճի միտում, սակայն պետական պարտք/ՀՆԱ ցուցանիշը, պայմանավորված ՀՆԱ-ի ավելի արագընթաց աճով, կունենա նվազման միտում:
Ավելին 2012-2014թթ. ընթացքում նախատեսվածից ավել նոր պարտքային պարտավորությունների ստանձնումը մինչև ՀՆԱ-ի 10 տոկոսի չափով չի խաթարի ինչպես պարտքի, այնպես էլ բյուջետային կայունությունը:
«Պետական պարտքի մասին» ՀՀ օրենքի 5-րդ հոդվածի համաձայն՝ պետական պարտքը տվյալ տարվա դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ չպետք է գերազանցի ՀՀ նախորդ տարվա համախառն ներքին արդյունքի 60 տոկոսը: Եթե պետական պարտքը տվյալ տարվա դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ գերազանցում է Հայաստանի Հանրապետության նախորդ տարվա համախառն ներքին արդյունքի 50 տոկոսը, ապա հաջորդ տարվա պետական բյուջեի դեֆիցիտը չպետք էգերազանցի Հայաստանի Հանրապետության համախառն ներքին արդյունքի վերջին երեք տարիների ծավալների միջին ցուցանիշի 3 տոկոսը:
Հայաստանի ընդհանուր պետական պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցությունը 1999թ-ի 49.3 տոկոսից նվազեց մինչև 16.4 տոկոս 2008թ-ին, իսկ պարտքի կառուցվածքում գերակշռում էին արտոնյալ վարկերը: Սակայն ճգնաժամային և հետճգնաժամային տարիների ընթացքում արտաքին պետական պարտքը կտրուկ աճեց` 2009 և 2010 թվականներին համապատասխանաբար կազմելով ՀՆԱ-ի 35.7 և 34.2 տոկոսը, այսինքն վերջին տարիներին պարտքն աճեց ավելի արագ, քան երկրում ստեղծված ավելացված արժեքը: Առանց արտաքին պետական պարտքի մեծացման, դժվար կլիներ վերականգնել և խթանել տնտեսական աճը: (1 դոլարը 368,86 դրամ է):-0-
